مقدمه : المونيم د دوراني  جدول په دريم ګروپ اودريم پيريود کې ځاي لري اتومي نمبر13  اوکسيدشن نمبر  3+ دويلي کېدو درجه  65coدجوش درجه 2500co دځمکې پر مخ دډيرښت په اساس دريم عنصر دي تقريبا دځمکې د  کري څه ناڅه (8%) فيصده برخه جوړوي  المونيم دصحرايي شيانو (فيلډسپارونو) ابرک اود زياتومنرالونو په ترکېب کې وجود لري دځمکې دکري په دننه کې هم شته يواځي په کېماوي ډول دمرکباتوپه توګه پيدا کېږي او ډيروخت په المونيم سليکان کې په ګډه توګه په لاس راځي ځکه چې المونيم په خالص ډول  په لاس نه راځي  بلکه په مرکب ډول پيداکېږي دالمونيم دمرکبونو څخه چې زيات  اهميت لري  عبارت دي له

AL2 (SO4)3.18H2O, ALCL3, Al2O3, KAL (SO4)2. 12H2Oکاشي ،ګراميک،خښتي اوالمنټ يا سيمنټ زيات المونيم لري المونيم (250) منرالونو  په ترکېب کې وجود لري چې مهم يي اليو مو سليکاتونه دي  دغه سليکاتونه په اساسي ډول د ځمکې دکري قشر جوړوي هغه محصولات چه ددي تخريب څخه لاس ته راځي د خټو څخه عبارت دي چه اساسي برخه يي کاولين  چې فورمول يي  (Al2o3 2Sio2.2H2o) دی سره له دي چې المونيم مرکبونه په طبعيت کې ډير زيات دي مګر د فلزي المونيم  داستحصال لپاره د هغو زياته برخه نه استعماليږي  دالمونيم د استخراج له پاره د کم پيدا کېدونکې منرال بوکسايت (AL2O3.H2O)  څخه کار اخلي د(AL2O3) خالص منرال موندل کېږي چې د کروند د کرستل څخه عبارت دي  قيمتي ډبري ،لال ،ياقوت ،د کروند کرستل څخه عبارت دي که دغه منرال د کروم رنګه اکسايدولري دلال (ياقوت) په نامه او که د ا وسپني يا تيتان اکسايد ولري دشين ياقوت څخه عبارت دي.